بی‌شک یکی از راه های دیده شدن در هر شغلی بهترین بودن و متخصص بودن در آن حوزه است. حقوق و وکالت هم از این قاعده مستثنی نیست. بنابراین اگر می‌خواهیم در این حیطه باقی بمانیم و حتی با وجود رشد روز افزون تعداد وکلا از این بازار کار خارج نشویم باید علاوه بر تسلط بر مهارت های حل پرونده های شناخته شده‌ای مثل ملک و خودرو که بیشترین میزان اختلافات دادگاه را به خود اختصاص داده، در روش حل پرونده های نادر که کمتر وکیلی با آنها سر و کار دارد نیز ماهر باشیم تا از قافله عقب نمانیم.
در این مقاله می‌خواهیم به اختلافات جدیدی که امروزه مطرح می‌شود و ممکن است پشکسوتان وکالت از آنها آگاه نباشند و نتوانند چنین پرونده هایی را بپذیرند آشنا بشویم تا با افزایش مهارت در این حوزه‌ها به وکیل تخصصی این حوزه تبدیل شویم.
۱ـ ارجاع پرونده به شما در موارد سکوت قانون
در مواردی علاوه بر قانون عام که بر یک موضوعات زیاد حاکم است (مانند قانون مدنی) قانون خاص هم داریم که در صورت تعارض بین این دو علی‌الاصول قانون خاص حاکم است. بنابراین می‌توانید برای حل پرونده به قانون خاص استناد کنید و موضوع دعوا را زیر چتر حمایتی آن قانون ببرید.
در مواردی نیز قانون یک عمل را ممنوع اعلام می‌کند که در این صورت ممنوعیت به طور حقوقی و کیفری نمود پیدا می‌کند و عملا دست شما برای حل پرونده بسته است زیرا که قانون نه تنها از آن موضوع حمایت نمی‌کند بلکه حمایت از آن موضوع را ممنوع کرده است.
اما در بسیاری از موارد قانون راجع به موضوعی ساکت است؛ یعنی نه صراحتا از آن حمایت می‌کند و نه صراحتاً آن را ممنوع اعلام کرده است. این موارد شامل امور نو ظهوری است که قانونگذار هنوز به طور کامل با آنها آشنا نشده تا بتواند تصمیم بگیرد که از این موضوعات حمایت کند یا حمایت از آنها را ممنوع کند.
به ذکر چند نمونه از این اختلافات نوظهور می‌پردازیم:
رمزارزها : نه تنها در ایران بلکه در جهان، قانونی بودن این دسته از اموال هنوز مشخص نشده است. بانک مرکزی ابتداً آن را ممنوع اعلام کرده بود اما بعدا ممنوعیت نقل و انتقال آن را برداشت و اعلام کرد که مسئولیت خطرات ناشی از آن برعهده طرفین است و حمایت قانونی در این زمینه وجود ندارد.
سایبر اسکاتینگ : منظور از سایبر اسکاتینگ این است که شخصی، نام تجاری یا علامت تجاری متعلق به دیگری را در قالب نام دامنه برای خود ثبت کند. در این صورت صاحب نام یا علامت تجاری برای ثبت در قالب نام دامنه با مشکل مواجه می‌شود و مجبور می‌شود که نام دامنه خود را از شخصی که ابتدا آن را در قالب نام دامنه ثبت کرده بخرد. این عمل در نظام حقوقی ما جرم انگاری نشده است.
اسرار تجاری : اسرار تجاری شامل اطلاعاتی است که جنبه اقتصادی داشته و صاحب آن برای حفظ محرمانگی آن تدابیر معقول و متعارف امنیتی اتخاذ می‌کند. قانون تجارت الکترونیکی از اسرار تجاری در محیط الکترونیکی حمایت کیفری کرده است اما در صورتی که این اسرار در محیط فیزیکی نقض شود دیگر نمی‌توان به این قانون استناد کرد، چرا که مسئولیت کیفری باید تفسیر مضیق شود و نمی‌توان موارد آن قانون را به محیطی غیر از الکترونیکی تعمیم داد.
یکی از راه های حمایت از موضوعاتی که قانون راجع به آن صراحتا اظهار نظر نکرده است، قرارداد است چونکه قرارداد طرفین در حکم قانون است و مفاد آن برای‌شان الزام‌آور است. اما متاسفانه کمتر کسی هنگام انعقاد قرارداد از یک وکیل یا مشاور حقوقی مشورت می‌گیرد و زمانی که اختلافی در دادگاه مطرح می‌شود به سراغ شما می‌آیند و دیگر نمی‌توانید به قرارداد فی ما بین طرفین استناد کنید.
در این هنگام بهترین راه پیش روی شما استناد به قوانین عام است، مانند قواعد حاکم بر اموال، قواعد حاکم بر مسئولیت مدنی و … . زیرا که درست است که قانون به طور خاص از این مسائل نامی نبرده اما چون آنها را ممنوع هم نکرده می‌توانیم از آنها تحت عناوین عام تری حمایت کنیم.
۲ـ ارجاع پرونده به شما در موارد عدم آشنایی با قانون
بسیاری از اختلافاتی که ایجاد می‌شود اما بدون اینکه حل شود رها می‌شود به علت عدم آشنایی با قانون است. یعنی در مواردی علاوه بر قانون عام قانون خاص هم داریم که از یک موضوع حمایت کند اما به خاطر عدم آشنایی وکلا با چنین مسائلی پرونده را نمی‌پذیرند مانند پرونده های حقوق مولف که در زبان عامیانه به آن کپی رایت می‌گویند. افراد زیادی بوده اند که برای حل پرونده هایی با این موضوع به سراغ مشاوران حقوقی رفته اند. این افراد طیف وسیعی از جامعه بوده اند از کارگردان و آهنگساز تا نویسنده و تولیدکنندگان محتوا در فضای مجازی.
اما با این بهانه که در ایران قانونی برای حمایت از حقوق مولفان (کپی رایت) نداریم از طرح پرونده منصرف شده اند. این در حالی است که ایران قوانین زیادی برای حمایت از این حقوق دارد که فقط یکی از آنها قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان مصوب ۱۳۴۸ است.
سخن آخر: مسائل این چنینی روز به روز در حال افزایش است و اگر بتوانید حداقل در یکی از این موضوعات متخصص باشید تا چند سال آینده که شمار این پرونده‌ها به حد اعلی می‌رسد یکی از شناخته شده ترین‌ها خواهید بود.