توهین به بزرگان و شخصیت های ملی و مذهبی ایران جرم محسوب می شود.
توهین به بزرگان و شخصیت‌های ملی و مذهبی ایران، از جمله فردوسی، در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران جرم محسوب می‌شود و می‌تواند پیگرد قانونی داشته باشد.
این موضوع در قوانین مختلفی مورد اشاره قرار گرفته است:
۱. قانون مجازات اسلامی (تعزیرات):
مستند اصلی برای اینگونه اتهامات، معمولاً مواد مربوط به توهین و افترا از کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده) است.
ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی: این ماده به طور کلی توهین به افراد را جرم دانسته و برای آن مجازات تعیین کرده است:
> “توهین به افراد از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک، چنانچه موجب حد قذف نباشد، به مجازات شلاق تا (۷۴) ضربه و یا پنجاه هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی خواهد بود.”
اگر توهین به یک شخصیت ملی مانند فردوسی در قالب توهین به یک فرد (مثلاً با نسبت دادن الفاظ رکیک به او) صورت گیرد، تحت این ماده قابل پیگرد است.
۲. قانون مجازات اسلامی (حدود):
در مواردی که توهین به مقدسات اسلامی نیز محسوب شود، ممکن است مشمول مجازات‌های شدیدتر حدی شود.
۳. قوانین خاص:
علاوه بر قوانین عمومی فوق، قوانین خاصی نیز وجود دارند که به طور مستقیم‌تر از هتک حرمت شخصیت‌ها جلوگیری می‌کنند. برای مثال:
قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت غیرمجاز می‌کنند: این قانون می‌تواند برای محتوایی که حاوی توهین به ارزش‌ها و شخصیت‌های ملی است، اعمال شود.
قانون مطبوعات: در ماده ۶ قانون مطبوعات، اهانت به اشخاص حقیقی و حقوقی که حرمت شرعی دارند، ممنوع اعلام شده است. اگرچه این قانون مستقیماً به شخصیت‌های تاریخی اشاره نکرده، اما رویه قضایی ممکن است آن را شامل حال آنان نیز بداند.
رویه قضایی و تفسیر قضات:
نکته بسیار مهم در این زمینه تفسیر قضات است. در عمل، دادگاه‌ها و دادستان‌ها معمولاً توهین به شخصیت‌های ملی و تاریخی که نماد هویت و فرهنگ ایران هستند را مصداق اخلال در نظم عمومی، توهین به جامعه و هتک حرمت ارزش‌ها می‌دانند و با استناد به قوانین عمومی مانند ماده ۶۰۸ و همچنین اصل ۱۶۷ قانون اساسی (که قضات را موظف می‌کند در صورت سکوت قانون به فقه معتبر رجوع کنند)، آن را جرم انگاری می‌کنند.
مستقیم: هیچ ماده قانونی به صراحت نام “فردوسی” یا “بزرگان مملکت” را نبرده است.
غیرمستقیم و با تفسیر: اما با استناد به قوانین عمومی مربوط به توهین (مانند ماده ۶۰۸) و همچنین با تفسیر قضایی، توهین به چنین شخصیت‌هایی جرم است.
مجازات: مجازات آن می‌تواند شامل حبس (به عنوان تعزیر)، شلاق و یا جزای نقدی باشد که بسته به مورد و تفسیر قاضی متفاوت است.