یکی از سوالات رایج بسیاری از دانشجویان رشته حقوق در مقایسه ی دو رشته ی حقوق تحت عناوین “سردفتری” و “وکالت” میباشد.
این مقاله در دو بخش، با معرفی جامع این دو رشته، معایب و مزایا و چگونگی آمادگی برای شرکت در ازمون های مربوطه و کسب رتبه ی دلخواه، سعی در شناخت این دو رشته و نهایتا کمک به بهترین انتخاب توسط شما دانشجوی حقوق عزیز میباشد.
بخش اول: سردفتری
سردفتری
یکی از مشاغل پرطرفدار با قدمتی طولانی در ایران و اسلام “شغل سردفتری” میباشد .
دانشجویان پس از فارغ التحصیلی در مقطع کارشناسی و با ثبت نام در آزمون سردفتری و قبولی در آن می‌توانند در دفاتر ازدواج و طلاق و همچنین دفاتر اسناد رسمی فعالیت کنند.
سردفتر کسی است که اسناد و قراردادها را به صورت رسمی ثبت می‌کند.
شرایط ورود به شغل سردفتری چیست؟
۱- اولین مورد سن شرکت داوطلبین است.
شرایط سنی شرکت در ازمون سردفتری ۲۵ سال تا ۵۰ سال می باشد.
۲- دارا بودن مدرک کارشناسی ( لیسانس) در رشته قضایی یا فقه در رشته الهیات
۳- دارا بودن دوسال سابقه خدمات قضایی یا وکالت پایه یک دادگستری
۴- کلیه اشخاص دارای مدرک کارشناسی به شرط داشتن سه سال سابقه دفتریاری
۵- دارا بودن تصدیق اجتهاد طبق آیین نامه مصوب وزارت دادگستری از مراجع مسلم .
۶- آن دسته از دفتردارانی که از گواهی قبولی امتحان سردفتری و دفتریاری موضوع شق سوم ماده ۱۰ قانون دفتر اسناد رسمی مصوب ۱۳۱۶ برخورداربوده به شرط داشتن پنج سال سابقه دفتر یاری
۷- دفتر یارانی که دارای دیپلم کامل متوسطه هستند به شرط داشتن هفت سال سابقه دفتر یاری اول
مزایای سردفتری
این شغل به دلیل مزایای زیادی که دارد جزء مشاغل پرطرفدار در میان فارغ التحصیلان رشته حقوق به شمار می رود.
از جمله مزایای این شغل میتوان به
۱- درآمد بالا
۲- استقلال
۳- برخورداری از حق بیمه
۴- برخورداری از حق بازنشستگی نام برد .
معایب سردفتری
داشتن دانش حقوقی
۱- بسیاری از افراد حقوق را رشته ی تحصیلی سختی میدانند و از آنجا که آزمون سردفتری ارتباط تنگاتنگی با رشته حقوق دارد لذا تسلط بر موارد حقوقی الزامیست
۲- سردفتری دارای هزینه های نسبتا بالایی است
داشتن مکان مناسب جهت تشکیل دفترخانه یکی از دغدغه های اصلی داوطلبین علاقمند به این رشته است بعلاوه هزینه های جاری چون : اب و برق و تلفن و همچنین حقوق کارمندان به این هزینه اضافه می شوند .
۳- بازرسی نهادهای مربوطه به صورت پی درپی و مستمر
چه افرادی نمی توانند سردفتر شوند؟
1- افرادی که تابعیت خارجی دارند
2- افراد تحت قیمومیت
3- محکومین به فساد فی الارض
4- محکومین به جنایت عمدی جرم های منافی عفت
5- محکومان به انفصال دائم از خدمات قضایی و دولتی
میزان درآمد سردفتر اسناد رسمی
پیشتر گفتیم یکی از محاسن شغل سردفتری، استقلال شغلی آن است
دفتر اسناد رسمی از نظر مالی هیچ نوع وابستگی ندارد فلذا علاوه بر مکان مناسب دفترخانه آنچه که از اهمیت برخوردار است عملکرد سردفتر و کارمندان ان است.
میزان شهرت مسئولان و ارتباطات و شبکه سازی آنها تاثیر بسزایی در نوسان درامد سردفتر اسناد رسمی خواهد داشت.
مثلا اگر یک سردفتر اسناد رسمی این امکان را داشته باشد با ارتباطات خود ثبت و انتقال اسناد سازمانهای دولتی از جمله بانک ها را به عهده گیرد امنیت شغلی درآمد وی تا حد زیادی بالا می رود .
البته نباید از چشم دور داشت که با وجود شرایط اقتصادی حاکم که توان اقتصادی مردم را کاهش داده میزان خرید و فروش کم شده که قطعا این امر در تاثیر زیادی در درآمد دفترخانه ها ی اسناد رسمی دارد
مواد درسی و ضرایب آزمون سردفتری
1- ادبیات عرب ضریب ۱
2- اطلاعات عمومی و هوش ضریب ۱
3- ادبیات فارسی ضریب ۲
4- حقوق جزا و تجارت ضریب ۲
5- احکام شرعی ضریب ۲
6- حقوق ثبت و مدنی ضریب ۳
7- قوانین و ایین نامه های دفاتر اسناد رسمی ضریب ۳
بخش دوم: وکالت
شغل وکالت یکی از تاثیرگذارترین مشاغل در جامعه است که بسیاری از فارغ‌التحصیلان رشته انسانی آن را به عنوان شغل آینده خود انتخاب می‌کنند.
علاوه بر اینکه تحصیل در مقطع کارشناسی، ورود به بازار کار این حرفه و فعالیت به عنوان یک وکیل ،مزایا و معایب خاصی دارد.
وکلای حقوقی به ارائه خدمات حقوقی به افراد و شرکت‌ها پرداخته و می‌توانند با داشتن وکالت تام الاختیار، به انجام امور قانونی به نمایندگی از موکلان خود بپردازند.
وکیل از حقوق و منافع انها در دادگاه یا سایر مراجع قضایی دفاع می‌کند. وکیل همچنین می‌تواند به عنوان عضو کانون وکلا در نقش مشاور حقوقی، ناظر قراردادها و غیره نیز فعالیت کند. شغل وکالت یک شغل خدماتی است که نقش مهمی در حفظ عدالت، رعایت قوانین و تحقق دموکراسی دارد.
براساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، هر فرد حق دارد که در هنگام رسیدگی به پرونده خود، از خدمات یک وکیل استفاده کند. همچنین براساس قانون حرفه وکالت، وکلا مسئول حفظ حقوق موکلان خود، رعایت اصول اخلاق حرفه‌ای، تبعیت از قوانین و مقررات کشور و تلاش برای ترویج فرهنگ حقوقی در جامعه هستند.
امروزه با پیدایش مسائل جدید مانند گسترش استفاده از رسانه‌های دیجیتال، حقوق بین‌الملل، حقوق زیست‌محیطی، حقوق فضای مجازی و غیره، نیاز به تخصص‌بندی شغل وکالت بیشتر شده است. بنابراین، وکلا باید دائماً دانش خود را به‌روز نموده و با جریانات حقوقی جدید آشنا شوند
معایب حرفه ی وکالت
معایب و سختی های شغل وکالت عبارتند از:
سطح استرس بالا: شغل وکالت نیازمند تحمل و صبر زیاد است. یک وکیل در کار خود با پرونده‌های سخت، مشکلات حقوقی، انتظارات بالای موکلان، فشار زمانی و تصمیم‌گیری‌های حساس و خطرات امنیتی روبرو است و سطح بالایی از استرس را تجربه می‌کند که اگر مدیریت این بحرانهای روحی که عاطفه و روان او را تحت الشعاع قرار میدهد ، بلد نباشد قطعا در تصمیمات خود عجولانه رفتار خواهد کرد که ضرر ان متوجه موکل و سنگینی بار روانی ان بر دوش خود خواهد بود .
ساعات کار زیاد: شغل وکالت ساعات کار اداری و مشخصی ندارد؛ چراکه یک وکیل باید همواره آمادگی داشته باشد تا در جلسات دادگاه یا سایر نهادهای قانونی حضور پیدا کند. همچنین یک وکیل باید زمان زیادی را صرف تحقیق، مطالعه، نگارش، مشاوره و تماس با موکلان یا سایر افراد مرتبط نماید.
مسئولیت شغلی سنگین: شغل وکالت مسئولیت‌های اخلاقی، حرفه‌ای و قانونی زیادی را بر دوش وکلا می‌گذارد. یک وکیل باید حقوق و منافع موکلان خود را حفظ کند، رازدار و امانتدار باشد، از قوانین و مقررات کشور پیروی کند، طبق اصول اخلاق حرفه‌ای رفتار نموده و در صورت بروز خطا یا تخلف، پاسخگو باشد.
رقابت بالا: وکالت و دیگر مشاغل حقوقی از حوزه‌های رقابتی هستند و به دست آوردن موقعیت‌های شغلی و موفقیت در آنها نیازمند تلاش بسیار زیاد است.
فشارهای روحی و عاطفی: متخصصان حقوقی با پرونده‌ها و موارد حساسی مواجه خواهند بود که باید با حساسیت و دقت بالایی مدیریت شوند. برخی پرونده‌های حقوقی بار ذهنی سنگینی دارند که می‌تواند باعث بروز فشارهای روحی و عاطفی در وکلا شود.
همچنین، باید توجه داشته باشید که معایب و خطرات شغل وکالت برای هر وکیل یا دسته‌ای از وکلا متفاوت خواهد بود و به شرایط شخصی و شغلی هر وکیل وابسته است.
مهارت های لازم در شغل وکالت
برای موفقیت در این شغل، وکلا باید علاوه بر داشتن مدرک تحصیلی (لیسانس یا فوق لیسانس)، دانش حقوقی، مهارت‌های ارتباطی، تحلیلی و منطقی خود را نیز تقویت کنند. همچنین باید با جریانات جدید حقوقی آشنا شده و از فرصت‌های آموزشی، پژوهشی و حرفه‌ای بهره ببرند. در ادامه چند نکته برای کسب موفقیت بیشتر در شغل وکالت آورده شده است:
۱. کسب تخصص در یک حوزه خاص
داشتن تخصص و تسلط بر یک حوزه حقوقی خاص، شما را از سایر وکلا متمایز می‌کند. بررسی و مطالعه مستمر در زمینه قوانین جدید و رویدادهای حقوقی، وفاداری به رویه‌های حقوقی و همچنین کسب تخصص در زمینه‌هایی مانند حقوق فضای مجازی و حقوق محیط زیست می‌تواند به رشد و پیشرفت شما به عنوان یک وکیل کمک کند.
۲. تکنیک های معاشرتی مثبت
برقراری ارتباط با مشتریان، همکاران حقوقی، قضات و سایر ذینفعان در حرفه وکالت بسیار ارزشمند است. شما به عنوان یک وکیل باید مهارت‌های ارتباطی خوبی داشته باشید و شبکه ارتباطی خود را گسترش بدهید. شكل‌دهی ارتباطات جدید و حضور فعال در جامعه حقوقی می‌تواند به شما در کسب مشتریان بیشتر و ایجاد روابط حرفه‌ای کمک کند.
۳. مهارت مدیریتی
برای موفقیت در شغل وکالت، داشتن توانایی مدیریت و رهبری بسیار اهمیت دارد. این امر زمانی اهمیت خود را نشان میده که شا قصد تشکیل یک موسسه ی حقوقی با تعدادی از همکاران و کارمندان را داشته باشید.
۴. پشتکار و انگیزه
داشتن پشتکار لازمه ی موفقیت در هر حرفه ای است
شغل وکالت به دلیل چالش های روانی زیادی که به همراه دارد ممکن است با چالش‌های زیادی نیاز به انگیزه و پشتکار ویژه ای است
۵. ارتقاء توانایی و لزوم آموزش مستمر
دانش و شغل حقوقی همواره در حال تغییر و تحول است و تسلط بر تغییرات و تجدیدنظر در رویه‌ها و قوانین اساسی برای وکلا یک ضرورت است. شما می‌توانید از طریق شرکت در دوره‌های آموزشی و توسعه مهارت‌ها به صورت مداوم، خود را در این حرفه به‌روز نگه دارید.
نتیجه گیری
در مقایسه شغل سردفتری با وکالت
با توجه به این که هر دو از خدمات باارزش یک جامعه ی مدون می باشند و در اجتماع رتبه ی خوبی از لحاظ اعتبار دارند، انتخاب بین این دو علاوه بر سطح علمی حقوقی بستگی به شرایط روحی و شخصیتی فرد دارد.
اگر فردی پر تلاش، با انگیزه با هوشی خلاق و ذهنی پردازشگر دارید و از خطر نمی هراسید و بنیه ای خستگی ناپذیر داری.
اگر از فن بیان بالا و قدرت استدلالی خوبی برخوردار هستید.
اگر از خواندن مطالب گوناگون خسته نمی شوید و در پیدا کردن روابط منطقی بین جملات تبحر دارید.
اگر دفاع از افرادی که به دلایل مختلف حقوقشان ضایع شده است و توانایی در احقاق حقوق خود را ندارند، برای شما ارزشمند و مهم است
حرفه ی وکالت بهترین انتخاب برای شما خواهد بود.
اما اگر علاقمند به یک شغل روتین و روزانه در محیطی آرام و بدون تنش و اضطراب هستید، سردفتری پیشنهاد من به شماست .